İnsan yaşamını sürdürürken pek çok kaza ile karşılaşabilir. Kaza dendiğinde akla sadece trafik kazası gelse de evde yaşanabilecek olası bir doğalgaz kaçağı, yangın sel, deprem gibi aniden oluşan doğal afetler yaşanabilir.
Bu durumda ilk yardım biliyor olmak ya da ilk yardım çantası bulundurmak kişinin hem kendisi hem de varsa çevresindekiler için hayat kurtarıcı olabilir. Bu açıdan ilk yardım eğitimi almak ve ilk yardım çantasını hazır bulundurmak çok önemlidir.
İLK YARDIM NEDİR?
İlk yardım, herhangi bir kaza, doğal afet yani yaşamı tehlikeye atan herhangi bir durumda sağlık görevlileri ortama ulaşana kadar yaşamın sürdürülmesi amacıyla yapılan uygulamalardır. İlk yardımı yapan kişi hastanın daha kötü olmasını engellemek ve iyileşmeyi kolaylaştırmak amacıyla herhangi bir tıbbi bir araç gereç olmadan doğal yollarla ilk yardım uygulamasını yapar. İlk yardım uygulaması, ilk yardım çantası hayat kurtarıcıdır.
İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
İlk yardım, ilk yardım eğitimi almış kişilerce gerçekleştirilmelidir. Çünkü ilk yardım bilmeyen bir kişinin uygulaması faydadan çok zarar verebilir. İlk yardım eğitimi almayan ancak hastanın durumunu anlamak isteyen kişilerce temel ilk yardım bilgileri önemlidir. Temel ilk yardım basamakları koruma - bildirme - müdahale olarak tanımlanabilir. Koruma: Herhangi bir tehlike durumunda önce kişinin kendisini sonra kaza alanını güvenli bir alana almalıdır. Bunun için ışıklı, sesli veya reflektörlü uyarıcılar kullanılabilir. Bundan sonraki aşamada yangın, patlama gibi olası başka bir kazanın oluşmaması için önlemler alınmalıdır. Örneğin; doğalgazın kapatılması, araç varsa kontağının kapatılması gibi. Bildirme: İlk yardım yapacak olan kişi öncelikle kendisi soğukkanlı olmalı ve ilk olarak sağlık ekiplerine haber vermelidir. Bu amaçla ilk olarak 112 aranmalıdır. Sağlık ekiplerinin en hızlı şekilde alana ulaşması için bulunulan yer tüm ayrıntılarıyla görevli ile paylaşılmalıdır. Kaza mahallinde yaralı veya zarar görmüş kaç kişi var, kişilerin sağlık durumları sağlık görevlisine kısa ve öz bir şekilde bildirilmelidir. Sağlık görevlisinin bunlar dışında bir yönlendirilmesi varsa mutlaka dinlenmeli ve söylediği gibi uygulama yapılmalıdır. Kurtarma (Müdahale): Koruma ve bildirme aşamasından hemen sonra hızlıca kurtarma aşamasına geçilmelidir. Bu kısımdaki uygulamaları yapacak kişi yanlış bir müdahalede bulunmamak için soğukkanlı, dikkatli ve hızlı olmalıdır. Yapılacak uygulamalar şöyle sıralanabilir; Çevrede başka insanlar varsa müdahale sırasında yardım etmeleri için kişiler organize edilmeli. Hastanın bilincinin açık olup olmadığı değerlendirilmeli. Hastanın soluk alıp almadığından emin olunmalı. Hastanın bilinci açıksa korku ve endişesi giderilmeli, hasta sakinleştirilmeli. Hastanın açık bir yarası varsa görmesi engellenmeli. Hastanın diğer sağlık durumları değerlendirilmeli. Herhangi bir kırık, çıkık gibi durumlarda uygulanması gereken ilk müdahale yapılmalı. Tüm bu işlemler sırasında hasta yerinden oynatılmamalı. Örneğin kafa travması gibi bir durumu varsa hareket edildiğinde durumu daha da kötüleşebilir. Sağlık ekipleri gelene kadar kişi ile beraber kalınmalı ve sağlık ekiplerine yapılan uygulamalar ve kişi ile ilgili gerekli bilgiler iletilmelidir. Hastanın durumunun değerlendirilmesinde çok önemli üç aşama vardır. Bunlar genel olarak A-B-C olarak bilinir. A (Airway): Aşamalardan ilki solunum yolu açıklığının değerlendirilmesidir. İlk yardımı yapacak kişi yaralının solunum yolu açık mı diye ağız içi kontrol edilir. B (Breathing): İkinci aşamada kişinin solunumunun değerlendirilmesidir. Bu amaçla ayna gibi bir aracın ekranının buharlaşması sonucu solunumun olup olmadığını hızlıca anlaşılabilir. C (Circulation): Son aşamada hastanın dolaşımı değerlendirilir. Yaralının bilinci yoksa değerlendirme için nabzına bakılabilir. Çünkü açık bir kanama olmasa bile iç kanama durumu olabilir. Nabzının sağlıklı attığından emin olunmalıdır. Bunların yanı sıra bazı durumlarda kişinin bilinci yerindedir ancak genellikle yemek yeme esnasında soluk borusuna bir yiyecek kaçabilir. Bu noktada ilk yardımdaki heimlich manevrası uygulaması kurtarıcı olur. Heimlich manevrası ile kişinin soluk borusunun tersten açılması amaçlanır ve diyafram sıkıştırılarak soluk borusuna kaçan yiyeceğin çıkması sağlanır. Bunların yanında zehirlenme de o an müdahale edilmesi gereken durumlardandır. İlk yardım uygulanmazsa kişi hayatını kaybedebilir. Zehirlenme durumunda da ilk aşamada kişinin soluk alıp almadığı kontrol edilir.
İLK YARDIMI KİMLER YAPABİLİR?
İlk yardım hastanın hayatını kurtarabildiği gibi bilinçsiz uygulama yapıldığında hastanın hayatının kaybetmesine ya da zarar görmesine sebep olabilir. Bu açıdan ilk yardım uygulaması sağlık görevlileri gelene kadar yalnızca Sağlık Bakanlığından onaylı ilk yardım sertifikası olan kişiler tarafından yapılmalıdır.
İLK YARDIM SERTİFİKASI NEREDEN ALINIR?
İlk yardım sertifikası Sağlık Bakanlığının yetki verdiği kurum veya kuruluşlarca verilir. Bu eğitimin içeriğinde hem teorik hem de pratik uygulamalar vardır. Eğitim tamamlandıktan sonra Sağlık Bakanlığı yetkililerince hem teorik hem de pratik bir sınav yapılır. Bu sınavdan geçerli not alan kişilere ilk yardım sertifikası verilir. İlk yardım sertifikası alan kişi ilk yardımcı olur. İlk yardım uygulaması yapılması için sertifika almak gereklidir.
İLK YARDIM ÇANTASI NEDİR?
İlk yardım çantası, ilk yardım gereken herhangi tehlikeli bir anda gerekli olabilecek her şeyi içinde bulunduran çantadır. İlk yardım çantası evlerde, okullarda, arabalarda, iş yeri gibi pek çok alanda olası bir kaza durumunda müdahale edilmek için mutlaka bulundurulmalıdır. Çünkü kaza, deprem gibi durumlar aniden gerçekleşebilecek olaylardır. Böyle durumlarda ilk yardım çantası çok önemlidir.
İLK YARDIM ÇANTASINDA NELER OLMALIDIR?
İlk yardım çantasının içinde olması gerekenler genel olarak şöyle sıralanabilir: Medikal ihtiyaçlar: sargı bezi, gazlı bez, pamuk, yara bandı, suni solunum maskesi, elastik bandaj, makas, herhangi bir yara için antiseptik krem/merhem, cımbız, çengelli iğne, ateş ölçer, el dezenfektanı, steril eldiven, ağrı kesici ilaç, ateş düşürücü ilaç, alerji ilaçları, antibiyotik krem, düzenli kullanılması gereken ilaçlar. Acil durum ihtiyaçları: ailede birinci derecede aranacak kişilerin telefon numaraları, kişilerin temel ve riskli sağlık bilgilerini içeren bilgi notu, su geçirmez kalem, defter, pilli fener, olası bir enkaz durumunda yeri belli etmek için düdük, herhangi bir durumda soğuktan korunmak için izotermal örtü, acil durum battaniyesi, yeteri kadar tüketilebilecek su, uzun süre dayanabilecek paketli, konserve vs besleyici gıda, cep telefonları için powerbank, bebek bezi, hijyenik ped gibi zorunlu kişisel bakım ürünleri. İLK YARDIM ÇANTASI NEDEN ÖNEMLİDİR? İlk yardım çantası özellikle aniden karşılaşılan durumlarda hayat kurtaran bir etken olabilir. Çünkü olası bir kaza durumunda ilk yardım için gerekli steril ihtiyaçlar ve ilaçlar barındırır. Bunlar yaralanma durumunda hayat kurtarıcı araç gereçlerdendir. Diğer yandan kişilerin sağlığı için sürekli kullanması gereken ilaç listesi veya yaralanan kişi hakkında bilinç kaybı durumunda bilinmesi gerekenler ilk yardım çantasında bulunur.
AFET VE ACİL DURUM ÇANTASININ İÇERİSİNDE NELER OLMALI?
Gıda: Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen ve dayanıklı (çabuk bozulmayan) gıdalar (Konserve, kuru meyveler, tahin–pekmez, meyve suyu, vb.). Önemli belge fotokopileri: Kimlik kartları (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.), tapu, sigorta, ruhsat belgeleri, zorunlu deprem poliçesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı ve benzeri, diğer evcil hayvan sağlık karnesi gibi... Giyecekler: iç çamaşırı, çorap, yağmurluk, iklime uygun giysiler, su, her bir aile üyesi düşünülerek yeterli içme suyu alınmalı. hijyen malzemeler, sabun ve dezenfektanlar, diş fırçası ve macunu, ıslak mendil, tuvalet kâğıdı, hijyenik ped. Diğer malzemeler: ilk yardım çantası, uyku tulumu veya battaniye, çakı, düdük, küçük makas, kâğıt, kalem, pilli radyo, el feneri ve yedek piller (dayanıklı/uzun ömürlü pil seçilmeli)
İLK YARDIM EĞİTİMİ OLMADAN MÜDAHALEDE BULUNULMAMALIDIR
Özellikle deprem durumunda olası bir enkaz altında kalma durumunda yine ilk yardım çantasında bulunan fener, düdük kişinin yerinin belli edilmesinde arama kurtarma ekiplerine büyük bir yol göstericidir. Böyle bir durumda kişinin enkaz altından çıkarılma zamanına kadar yaşamını sürdürebilmesi için gıda, su gibi temel ihtiyaçlar yine ilk yardım çantasında vardır. Bu zaman zarfında bazı hastalıklar için gerekli olan kullanılması zorunlu olan ilaçlar da çantada muhafaza edilir. Aynı zamanda soğuk zamanlar için ilk yardım çantasında bulunan izoterm örtü ve battaniye de yaşamın sürdürülmesinde önemli bir etkendir. Bunlara ek olarak dolu bir powerbank telefonla görevli kişilere ulaşım için uzun süre destek sağlayabilir. İlk yardım çantası bizi veya sevdiklerimizin hayatını kurtaracak önemli bir hazırlıktır. Tehlike ile ne zaman karşılaşılacağı belli olmadığı için kaza ihtimali olan her yerde mutlaka bir ilk yardım çantası bulundurulmalıdır. Olası bir kaza durumunda kişinin hem kendisini hem de çevresindekilerin hayatını kurtarmak için ilk yardım eğitimi önemsenmelidir. İlk yardım eğitimi olmadan herhangi bir müdahalede bulunamayacağı unutulmamalıdır.
Haber Merkezi
